Politieke verschuivingen in Heusden – Zolder sinds de gemeenteraadsverkiezingen.

Politiek gaat over het vormgeven van het samen-leven en alles wat daarbij komt kijken. Daar hebben we allemaal onze rol en verantwoordelijkheid in, maar die van onze verkozenen is natuurlijk specifiek en ongemeen belangrijk. Zij hebben zich vanuit een bepaalde (partij)visie kandidaat gesteld om daar hun beste krachten aan te wijden, en zij hebben een voldoende aantal onder ons ervan overtuigd dat ze de geknipte persoon zijn.

Als burgers en inwoners van Heusden-Zolder mogen we dan ook verwachten dat de verkozenen en hun partijen al hun energie steken in het vormgeven van het goede samen-leven in Heusden-Zolder. Of betekent het begrip ‘coalitie’ ondertussen iets anders?

Wat stellen we vast ? Sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 gaat er geen maand (nu ja) voorbij of er is discussie en ruzie onder de verkozenen, met politieke verschuivingen als gevolg. Ook wie het nog allemaal kan bijhouden zal toch hulp hebben aan het overzicht van de gebeurtenissen van de laatste maanden zoals we dat hieronder presenteren. En voor de anderen, ongetwijfeld de grote meerderheid, de kans om terug aan te pikken bij het verhaal …

Het kan natuurlijk dat je tot andere inzichten komt, en dat je kiest voor andere mensen en partijen om mee samen te werken, en om aan politiek te doen. Maar zoveel politieke verschuivingen als in Heusden- Zolder het geval was en nog is, lijkt ons van het goede te veel.

Wat is de reden? Gaat het hier alleen over botsingen tussen inzichten of eerder tussen mensen? We laten het oordeel aan de lezer en hopen alvast onze bijdrage te leveren om de aandacht te richten waarop het werkelijk hoort te gaan: samenwerken, meningsverschillen uitpraten, het verleden laten rusten en, in het belang van iedereen, de beste oplossingen kiezen om het samen- leven in HZ te bevorderen.

Een overzicht

Dit overzicht pretendeert niet volledig te zijn; we hebben er de – volgens ons – voornaamste feiten uit gehaald. Alhoewel de tekst kritisch kan overkomen, bevat ze zeker geen verwijten: alle gebeurtenissen hadden ongetwijfeld goede redenen; redenen die evenwel niet altijd door iedereen gedragen werden.

Als we het overzicht bekijken, moeten we eigenlijk (minstens) beginnen bij de lijstvorming voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012. Opvallend hierin is dat enkele ervaren politici CD&V inwisselden voor N-VA: zowel Lode Schops (voorheen gemeenteraadslid en schepen) als Mario Borremans (voorheen gemeenteraadslid en schepen) verlieten CD&V voor N-VA; Selahattin Özer startte dan weer zijn eigen partij op (Sterk H-Z). De Plus-groep, die na een start in Open VLD en een overstap als onafhankelijken, deel ging uitmaken van CD&V-Plus, zag daarbij ook Peter Tielens vertrekken naar Nieuw HZ.

De verkiezingsdag van oktober 2012 betekende niet alleen een grote verandering in politiek Heusden-Zolder, maar leverde ons in één ruk ook een belangrijke basis voor de constante veranderingen die ons politiek landschap sindsdien onderging.

De grote, politieke verandering op de verkiezingsdag was het feit dat N-VA aan de macht kwam: het ging van 2 naar 10 zetels, en werd daarmee de grootste partij. Grote verliezers waren CD&V-Plus (dat nog 6 van de 10 zetels overhield), Vlaams Belang (dat 2 van haar 4 zetels kon behouden) en Open VLD (dat van haar 5 zetels maar één zetel behield). Nieuw HZ (5 zetels) en sp.a (6 zetels) konden wel handhaven; de laatste van de 31 zetels ging naar het Sterk H-Z van Selahattin Özer.

N-VA was aan zet voor de samenstelling van de coalitie. Nog voor de installatie van de nieuwe gemeenteraad kregen we een eerste wijziging: waar aanvankelijk gekozen werd voor een krappe coalitie van N-VA, Nieuw HZ en Open VLD (samen 17 zetels), werd uiteindelijk gegaan voor een ruimere coalitie waarin ook sp.a aan boord genomen werd. Reden zou de ontevredenheid van Joris Van Ende (N-VA) zijn, die er niet over te spreken was dat hij met zijn aantal voorkeurstemmen geen schepenambt toegewezen kreeg. Gevolg van de verruimde coalitie was dat N-VA nog minder mandaten had en de spanning internaliseerde. Aan deze verruiming verloor Open VLD trouwens haar schepenzetel: Marc Swevers zou enkel nog voorzitter van de gemeenteraad zijn.

Naast de hierboven vermelde verandering en de erbij horende gevolgen betekenden de verkiezingen ook de start van een andere interne discussie binnen N-VA: Mario haalde er als lijstduwer meer voorkeurstemmen dan lijsttrekker Bruno Buysse, en mocht zich uiteindelijk de burgemeestersjerp toeëigenen. Bruno Buyse kreeg wel een centrale schepenfunctie. Belangrijk voor wat volgt: van het moment dat schepenen benoemd zijn, kunnen deze zeer moeilijk afgezet worden: de wetgeving voorziet vooral in de mogelijkheid voor een schepen om zelf ontslag te nemen, maar om vanuit de gemeenteraad een schepen af te zetten, moet al het één en ander gebeuren. Wat wel gemakkelijker te realiseren is, is het afnemen van bevoegdheden van een schepen. In de vorige coalitie mocht Selahattin Özer dit ervaren: hij eindigde als schepen met één bevoegdheid: 'ICT'. Van bij de start zagen we dat er binnen de meerderheid interne spanningen waren. Deze speelden zich deels af binnen een partij maar ook tussen de verschillende meerderheidspartijen. Bovendien zaten we plotsklaps met een schepencollege waarin relatief weinig ervaring zat:

• voor N-VA waren Mario en Lode al schepen geweest; Bruno Buysse was al gemeenteraadslid in een andere gemeente geweest (Leuven). Binnen de partij kon Simonne Janssens-Vanoppen als gemeenteraadslid de nodige ervaring voorleggen; voor de rest zagen we vooral nieuwe mensen in de gemeenteraad én in het schepencollege;

• binnen sp.a was er enige ervaring als gemeenteraadslid maar niet binnen het schepencollege;

• voor Nieuw HZ had Peter Tielens ervaring als gemeenteraadslid en zaten met Toni Beerten en Albert Palmers nog een voormalig burgemeester en schepen in de gemeenteraad;

• voor Open VLD had Marc Swevers ervaring als schepen. Hij mocht voorzitter van de gemeenteraad worden maar maakt officieel geen deel uit van het schepencollege.

• conclusie: van de 9 schepenen hadden er slechts 2 ervaring als schepen. Dit is natuurlijk geen verwijt naar de andere 7 schepenen: je kiest er immers niet zelf voor om schepen te worden: je moet zelf deelnemen aan de verkiezingen, je moet verkozen zijn, jouw partij moet deel uitmaken van de meerderheid en jouw partij moet jou naar voor schuiven als schepen. Dat laatste punt klinkt erg logisch, en laat het ingaan tegen deze logica nu net de start zijn van een reeks veranderingen in het beleid die ervoor gezorgd hebben dat we een weinig stabiliteit: vanuit sp.a en Nieuw HZ kwam in de lente van 2013 de boodschap dat men niet verder wou samen werken met Bruno Buysse (NVA). Het spel wordt hard gespeeld: uiteindelijk neemt Bruno Buysse ontslag als schepen (en gaat hij verder zetelen als gemeenteraadslid). Als schepen wordt hij vervangen door Elke Gijbels (die ook OCMW voorzitster is).

Daarmee zijn de spanningen niet opgelost: enerzijds blijven sp.a en Nieuw HZ het moeilijk hebben met NVA (mogelijk omdat Bruno Buysse nog steeds deel uitmaakt van de N-VA fractie in de gemeenteraad); anderzijds zijn de spanningen binnen N-VA niet opgelost. Gevolg: in december 2013 beslissen burgemeester Mario Borremans en schepen Lode Schops uit N-VA te stappen. Zij worden daarin gevolgd door gemeenteraadslid Joris Van Ende en Corinna Nys. N-VA behoudt dus nog maar 6 van de 10 zetels, maar maakt aanvankelijk wel nog deel uit van de meerderheid. Dit verandert ook al snel: de 4 onafhankelijken, sp.a, Nieuw HZ en Open VLD beslissen in het voorjaar van 2014 dat NV-A geen deel meer uitmaakt van de meerderheid. Men bestuurt dus verder met een meerderheid van 16 op 31 zetels. Dat dit een moeilijke onderneming is met mogelijk verstrekkende gevolgen, wordt verder duidelijk. Voor de volledigheid willen we nog enkele wijzigingen weergeven, die op zich (nog) geen grote gevolgen hebben:

• voor sp.a neemt Danny Vanoppen in het voorjaar van 2014 om gezondheidsredenen ontslag als schepen en gemeenteraadslid. Funda Oru volgt hem daardoor vervroegd op als schepen, en Mohamed Ahmidouch volgt hem op als gemeenteraadslid;

• Corinna Nys neemt in het najaar van 2014 ontslag uit de gemeenteraad; zij wordt opgevolgd door Hendrik Huyghelier (die ook was opgekomen op de lijst van N-VA en in het OCMW zetelde, maar ondertussen ook uit de partij gestapt was).

• Veronique Bartels neemt in 2014 ontslag als gemeenteraadslid voor Vlaams Belang en wordt opgevolgd door Toni Lespoix. Ten slotte: tot het najaar van 2014 zetelen burgemeester Mario, schepen Lode en gemeenteraadsleden Joris en Corinna (later Hendrik) als onafhankelijken; zij starten in het najaar een eigen partij op (GOED).

Alhoewel ze officieel als onafhankelijken blijven zetelen, opereren ze in de praktijk dus wel als een partij. Als dit overzicht al ingewikkeld is, dan wordt het pas echt een puzzel als we naar de gevolgen op het vlak van het functioneren van de huidige meerderheid kijken. Een eerste gevolg zien we daarbij op het vlak van organisatie: alhoewel N-VA ondertussen in de oppositie zit, blijven ze met Robin Stroobants en Elke Gijbels twee schepenen hebben. Natuurlijk heeft men ook hier in eerste instantie de bevoegdheden afgenomen: Robin is nog schepen van het wagenpark (ter info: dit is in Heusden-Zolder niet echt een full time job) waar hij voorheen bevoegd was voor openbare werken en sport. 

Het grootste gevolg zien we natuurlijk in het functioneren van het schepencollege: aangezien enerzijds elke schepen ten volle mag deelnemen aan de zittingen van het schepencollege en anderzijds de meerderheid in het schepencollege geen pottenkijkers van een oppositiepartij wil, is er een soort 'voorbereidende samenkomst zonder N-VA' in het leven geroepen. Eigenlijk worden hier de zaken doorgepraat en de facto beslist; het eigenlijke schepencollege is enkel nog een soort officiële en wettelijk opgelegde bijeenkomst waarin hetgeen al beslist is ook officieel beslist wordt. Dit mag naar het politiek functioneren een logische stap zijn; het betekent ook dat de burger mogelijk minder informatie krijgt. Erger wordt het als we bekijken welke mogelijke gevolgen het werken in de gemeenteraad met een dergelijke krappe meerderheid kan hebben. 

Het grootste gevaar zit hem daarbij in het feit dat elk lid van de meerderheid zowat almachtig is: hij/zij kan de meerderheid laten vallen en kan dus ook op zijn punt staan. Het is eigen aan de politiek – en dat is positief – dat ieder zijn/haar eigen ideeën heeft en deze ook tracht waar te maken. Het gevaar is er pas als dit een beleid zou blokkeren; men binnen een meerderheid niet meer tot een samenhangend en door iedereen gedragen beleid kan komen. Gebeurt dit al? We hopen van niet, maar vonden bijvoorbeeld hetgeen op de laatste gemeenteraad gebeurde (en dan combineren we de beslissing over de taks op nachtwinkels met de manier waarop men tot een nota voor het functioneren van de gemeenteraad is gekomen) toch vreemd. We hopen in elk geval dat het gemeentebestuur tot een duidelijk en samenhangend beleid voor onze gemeente komt.